Polderklimaat

Bouwstop

Graag zou ik nu eens even (niet te lang) in het hoofd van Johan Vollebroek willen kijken. Hij heeft het voor elkaar gekregen, wat met maandenlange blokkades en acties van de boeren tevergeefs werd geprobeerd. Verreweg de meest strenge stikstofregeling in Europa, laat staan de rest van de wereld, is hedenmorgen door de Raad van State opgeblazen.
Het kon ook niet anders zult u misschien zeggen, geen moment te vroeg. En dat klopt, alleen de reden is een beetje raar. Volgens de Raad van State is de regeling immers nog steeds niet streng genoeg. En daardoor in strijd met de Habitatregeling en daardoor is de Wet onverbindend geworden.
Artikel 94 van de grondwet zegt immers:
“Binnen het Koninkrijk geldende wettelijke voorschriften vinden geen toepassing, indien deze toepassing niet verenigbaar is met een ieder verbindende bepalingen van verdragen en van besluiten van volkenrechtelijke organisaties.”
De website denederlandsegrondwet.nl geeft hierbij ook nog een uitleg van dit artikel in simpel Nederlands: “In dit artikel staat dat afspraken in internationale verdragen en beslissingen van internationale organisaties belangrijker zijn dan Nederlandse wetten.
Dit betekent dat iedere overheidsorganisatie en iedere rechter de plicht heeft een Nederlandse wet niet toe te passen, als een internationaal verdrag iets anders zegt dan onze wet. Dit is alleen zo als in het verdrag rechten en plichten van burgers staan.”

Democratie?

Raar genoeg mogen wij niet democratisch bepalen of een internationaal verdrag al dan niet iets anders zegt dan onze wet. Dat doet de rechter dus. Hij maakt uit (hij interpreteert) of een wettelijk voorschrift al dan niet verenigbaar is met verbindende internationale verdragen.
Nu is dat in sommige gevallen best simpel te bepalen.
Het ontbreken van een weduwnaarspensioen in de (inmiddels vervallen) Algemene Weduwen- en Wezenwet is in strijd met het gelijkheidsbeginsel uit het internationaal verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten.
Maar bij de zaak waarbij de Stikstofwet kwam te vervallen gaat het dus om een bouwvergunning waar 400-500 miljoen euro’s mee gemoeid zijn en die volgens onze klimaatdeskundigen hard nodig is om de wereld te redden. De vergunning moest worden vernietigd om een natuurgebied, wat grenst aan de tweede maasvlakte, gedurende enkele jaren, een stikstofbelasting van maximaal 7 gram stikstofoxiden per hectare per jaar te besparen.
In het AD is het bij Chris van Mersbergen nog niet helemaal doorgedrongen:
“De uitspraak van de hoogste bestuursrechter in de Porthos-zaak is een fikse domper voor bouwers, en ook voor het kabinet. De kans is groot dat bouwprocedures door de uitspraak langer worden. In uiterste gevallen, als er geen stikstofruimte beschikbaar is, zouden projecten niet door kunnen gaan.
De Raad van State stelde vanochtend in haar uitspraak dat de bouwvrijstelling – die kort gezegd betekent dat voor de bouwfase van een project door de bouwer geen vrije stikstofruimte hoeft te worden gevonden – niet voldoet aan het Europese natuurbeschermingsrecht. ,,De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State kan daardoor niet anders dan constateren dat de bouwvrijstelling niet gebruikt mag worden bij bouwprojecten.”
Spijtig, zo concludeert men ook op de website van de Raad van state zelf:
“De Afdeling bestuursrechtspraak is zich bewust van het belang van de bouwvrijstelling voor bijvoorbeeld de woningbouwopgave en de energietransitie. Daarom heeft ze overwogen om het Europese Hof van Justitie via een zogenoemde prejudiciële procedure naar de mogelijkheden te vragen voor een nuancering van de rechtspraak over het Europese natuurbeschermingsrecht.”
Nou, dat is toch al heel wat. Men heeft zelfs overwogen om een prejudiciële procedure op te starten. Maar dat was toch helemaal niet nodig? In de befaamde uitspraak van 29 mei 2019 over de strijdigheid van de PAS met de habitatrichtlijn, werd toch door de Advocaat -Generaal van het Hof (rechtoverwegingen 105- 110) toch al aangegeven, dat het toepassen van een drempelwaarde helemaal niet in strijd is met de habitatrichtlijn… Iets waar onze buurlanden dan ook gretig gebruik van maken. (zie link)
Yvonne Hofs is in de Volkskrant al iets sceptischer:
“De voorzitter van de Afdeling bestuursrechtspraak, Bart Jan van Ettekoven, probeerde de gevolgen van de uitspraak te nuanceren door te zeggen dat die géén landelijke bouwstop tot gevolg heeft. Maar het vereiste om voor elk bouwproject een stikstofanalyse te maken zal volgens de bouwnijverheid wel tot grote vertragingen leiden. Er is namelijk een groot tekort aan experts die zulke stikstofberekeningen kunnen maken.”
Vertragingen vanwege een gebrek aan experts? Alleen in uiterste gevallen geen doorgang van de projecten?
Als ik het goed heb gaan we terug naar de situatie zoals die was voor de vrijstelling. Dat wordt ook door de Raad van State bevestigd:
“Net als in de situatie vóórdat de bouwvrijstelling werd ingevoerd, blijft het mogelijk om per project onderzoek te doen naar de mogelijke gevolgen van de uitstoot van stikstof.” 
Ik begrijp dat het geheugen van journalisten niet veel langer meegaat dan twee jaar, maar misschien is het goed om toch even te kijken naar de situatie zoals die was bij de vorige bouwstop (zie link).

De habitatrichtlijn (in het Engels)

Kun je een dergelijke draconische maatregel nog zien als “in overeenstemming met de Habitatregeling”? Volgens mij was er in de Habitatregeling ook nog een flinke passage gewijd aan het gegeven dat men, bij bescherming van de natuurwaarden, rekening moest houden met economische, sociale, culturele en regionale vereisten.”
Op de website van de EU is dat toch immers duidelijk te lezen:
“Adopted in 1992, the Council Directive 92/43/EEC of 21 May 1992 on the conservation of natural habitats and of wild fauna and flora aims to promote the maintenance of biodiversity, taking account of economic, social, cultural and regional requirements.”
Ik geloof niet dat de Raad van State zich hier erg veel mee bezig gehouden. Maar waarom is de interpretatie van de rechter dan zo bindend volgens artikel 94 van de grondwet?
En er zal wel weer een nieuwe regelgeving komen. Dat duurt ff, maar dan heb je ook wat…
Je weet het natuurlijk niet; maar misschien dat de regering nu eens niet gelijk de behoefte heeft om enige toename van stikstofemissies gelijk te moeten kopen met ‘toekomstige reducties’. Want daar blijkt ook een praktisch probleem aan vast te zitten; deze moeten nl. al zijn gerealiseerd op het moment dat de regeling van kracht wordt…
De daadkrachtige oplossing: “Koop die piekbelasters uit’”, is daarmee helemaal niet zo daadkrachtig, want dat is, naar alle waarschijnlijkheid/ zo is gebleken, niet binnen een of twee jaar gerealiseerd en ik verwacht niet dat de bouwwereld zo lang gaat zitten wachten.
Zou Vollebroek inmiddels al zenuwachtig worden? Misschien komt er wel een regeling die toch iets minder streng is…
Zoals al eerder aangegeven, er bestaat een hele simpele manier om van de stikstofproblematiek af te komen (zie link, laatste paragraaf). Of doe eens gek, zoals het aansluiten bij de regelgeving van ons omringende landen (zie link). Een drempelwaarde van 300 gram per hectare per jaar is in Duitsland geen enkel probleem en deze waarde zou er voor zorgen dat er voor bouwend Nederland ook geen enkel probleem meer bestaat.
Vreemd overigens dat voor Duitse boeren aan de grens onze regels niet meer gelden? Hebben we het nog niet aangedurfd om daar iets van te zeggen?
Ik ben uiteraard wel benieuwd of Mark Rutte ook de zoveelste crisis (zie link) weet te overwinnen en eigenlijk gun ik hem dit ook wel. Kan er eindelijk een keer duidelijkheid komen over wie dit land nu regeert? (zie link)
 

Geplaatst

in

door

Erik Jansen

Tags: